Mainboard là gì? Tìm hiểu vai trò, chức năng, phân loại main máy tính

Đối với mỗi chiếc máy tính, laptop hoặc các thiết bị điện tử phức tạp, Mainboard là được xem như cơ quan đầu não, nơi mà tất cả các bộ phận khác được lắp đặt và làm việc cùng nhau, giúp máy tính hoạt động mượt mà và hiệu quả. Dưới đây, chúng ta sẽ cùng khám phá sâu hơn Mainboard là gì? Cũng như chức năng và cấu tạo chung của Mainboard nhé!

Mainboard là gì?

Mainboard là gì?

Mainboard, còn được gọi là bảng mạch chủ hoặc bo mạch chủ, là bộ phận quan trọng được ví như trái tim của máy tính. Nó đóng vai trò như một "ngôi nhà" cho các linh kiện khác, như bộ vi xử lý (CPU), bộ nhớ RAM, ổ cứng và card bổ sung. Mainboard chứa các khe cắm và kết nối cho các linh kiện này lắp vào.

Mainboard, còn được gọi là bảng mạch chủ hoặc bo mạch chủ

Vai trò của Mainboard là gì?

Ngoài việc cung cấp nơi cho các linh kiện kết nối, Mainboard còn chịu trách nhiệm quản lý và điều khiển hoạt động của chúng. Nó là trung tâm điều hành của máy tính, giúp các linh kiện làm việc cùng nhau một cách hiệu quả. Tất cả thông tin và dữ liệu từ các linh kiện này đều phải thông qua Mainboard để trao đổi và xử lý.

Với vai trò này, Mainboard đảm bảo rằng bộ vi xử lý (CPU) có thể thực hiện các tác vụ một cách hiệu quả, bộ nhớ (RAM) có thể lưu trữ và truy cập dữ liệu một cách nhanh chóng, và các thiết bị bộ nhớ như ổ cứng hoạt động đúng cách. Ngoài ra, Mainboard còn cung cấp các kết nối cho các card mở rộng như card đồ họa, âm thanh và mạng, giúp máy tính có thể tương tác với thế giới bên ngoài.

Ngoài việc cung cấp nơi cho các linh kiện kết nối, Mainboard còn chịu trách nhiệm quản lý và điều khiển hoạt động của chúng

Cách hoạt động của Mainboard

Mainboard hoạt động bằng cách tạo ra một mạng lưới liên kết giữa các linh kiện quan trọng khác trong máy tính. Khi máy tính khởi động, bộ vi xử lý (CPU) trước tiên giao tiếp với Mainboard thông qua các đường dẫn dòng điện và tín hiệu.

Mainboard có nhiều khe cắm và kết nối khác nhau để gắn các linh kiện như RAM, card đồ họa, ổ cứng và nhiều thiết bị khác. Khi các linh kiện này được gắn vào, Mainboard sẽ nhận diện chúng và tạo ra các kết nối tương ứng. Thông qua các đường dẫn dòng điện, dữ liệu và tín hiệu sẽ được trao đổi giữa các linh kiện, cho phép chúng làm việc cùng nhau một cách hài hòa.

Mainboard không chỉ đảm bảo việc giao tiếp giữa các thành phần, mà còn cung cấp nguồn điện và tín hiệu cho chúng. Nó điều khiển tốc độ và luồng dữ liệu giữa CPU và bộ nhớ, đảm bảo rằng các tác vụ được thực hiện một cách mượt mà và hiệu quả. Thêm vào đó, Mainboard cũng kết nối với các thiết bị ngoại vi thông qua các cổng và kết nối khác.

Mainboard hoạt động bằng cách tạo ra một mạng lưới liên kết giữa các linh kiện quan trọng khác trong máy tính

Thành phần chính của Mainboard

Chipset

Nằm ở vị trí tuy khó nhìn thấy được trên Mainboard, chipset đóng vai trò trung gian quan trọng trong việc quản lý và điều phối việc truyền tải dữ liệu giữa bộ vi xử lý (CPU) và các linh kiện khác của hệ thống, bao gồm RAM, ổ cứng, card đồ họa và các cổng kết nối.

Chipset có hai phần chính: Chip cầu bắc và Chip cầu nam. Chíp cầu bắc quản lý các linh kiện quan trọng và nhanh như bộ vi xử lý (CPU) và card đồ họa. Nó giúp điều chỉnh tốc độ truyền dữ liệu giữa CPU và RAM, cũng như quản lý tín hiệu đồ họa. Chip cầu nam là phần quản lý các linh kiện chậm hơn như ổ cứng, cổng USB, âm thanh và mạng.

Chipset hoạt động bằng cách nhận lệnh từ CPU và điều phối dữ liệu tới các thành phần khác trên Mainboard. Mỗi chipset được thiết kế để hỗ trợ một loạt các tính năng và công nghệ cụ thể, nên sự lựa chọn chipset thích hợp có thể ảnh hưởng đến hiệu suất và khả năng nâng cấp của máy tính.

Mainboard hoạt động bằng cách tạo ra một mạng lưới liên kết giữa các linh kiện quan trọng khác trong máy tính

Socket

Socket là khe cắm đặc biệt trên Mainboard dành riêng để gắn CPU. Nó tạo ra kết nối vật lý và điện giữa CPU và Mainboard, đảm bảo truyền dữ liệu và tín hiệu của CPU đến cách thành phần khác một cách suôn sẻ.

BIOS

BIOS, viết tắt của "Basic Input/Output System", là một chương trình phần mềm nhỏ được lưu trữ trên một chip ROM (Read Only Memory - bộ nhớ chỉ có thể đọc) trên Mainboard của máy tính. Chức năng chính của BIOS là giúp máy tính khởi động và khởi chạy các hệ thống cơ bản khi bật nguồn.

Thay đổi các cài đặt trong BIOS cho phép bạn tùy chỉnh cách máy tính hoạt động. Ví dụ, bạn có thể thay đổi thứ tự ổ đĩa khởi động, điều chỉnh cài đặt đồ họa cơ bản, và quản lý bảo mật bằng mật khẩu. Một khi bạn lưu lại các thay đổi này, BIOS sẽ áp dụng chúng mỗi khi máy tính khởi động.

  

Chức năng chính của BIOS là giúp máy tính khởi động và khởi chạy các hệ thống cơ bản khi bật nguồn.

CPU

CPU (Central Processing Unit), là bộ vi xử lý trung tâm của máy tính. Nó giống như trí óc của hệ thống, thực hiện các phép tính và quản lý hoạt động của máy tính. Chức năng chính của CPU là xử lý thông tin và thực hiện các tác vụ mà máy tính cần thực hiện.

Hoạt động của CPU khá phức tạp. Khi bạn thực hiện bất kỳ thao tác nào trên máy tính, như mở ứng dụng hoặc nhập dữ liệu, CPU sẽ nhận dữ liệu đầu vào, xử lý nó bằng cách thực hiện các phép tính và lệnh logic, sau đó đưa ra kết quả. Điều này xảy ra hàng tỷ lần mỗi giây.

CPU bao gồm nhiều lõi (cores), mỗi lõi có khả năng xử lý riêng biệt. Nhiều lõi cho phép CPU xử lý nhiều tác vụ cùng một lúc, tăng cường hiệu suất. Ngoài ra, CPU còn có bộ nhớ cache để tạm thời lưu trữ dữ liệu và lệnh thường xuyên sử dụng, giúp tăng tốc độ xử lý.

CPU (Central Processing Unit), là bộ vi xử lý trung tâm của máy tính

Hệ thống bus

Hệ thống bus trong máy tính là một tập hợp các đường dẫn dòng điện hoặc tín hiệu trên Mainboard, có vai trò quan trọng trong việc truyền tải dữ liệu và tín hiệu giữa các linh kiện khác nhau. Khi một linh kiện muốn truyền thông tin
đến một linh kiện khác, nó sẽ sử dụng hệ thống bus để thực hiện việc này.

Hệ thống bus bao gồm nhiều loại bus khác nhau, bao gồm:

• Bus dữ liệu (Data Bus): Truyền tải dữ liệu giữa CPU, bộ nhớ và các linh kiện khác.
• Bus địa chỉ (Address Bus): Xác định vị trí của dữ liệu trong bộ nhớ.
• Bus điều khiển (Control Bus): Quản lý các tín hiệu điều khiển, như tín hiệu khởi động hoặc tín hiệu ngắt.

Hệ thống bus hoạt động liên tục khi máy tính hoạt động. Mỗi lần máy tính thực hiện một tác vụ, dữ liệu và tín hiệu sẽ được truyền qua các đường dẫn dòng điện hoặc tín hiệu trên bus.

Hệ thống bus trong máy tính là một tập hợp các đường dẫn dòng điện hoặc tín hiệu trên Mainboard

Khe cắm ISA

Khe cắm ISA (Industry Standard Architecture), là một loại khe cắm trên Mainboard của máy tính dùng để gắn các card mở rộng như card âm thanh, card mạng, hoặc các card I/O khác. Chức năng chính của khe cắm ISA là mở rộng khả năng của máy tính bằng cách thêm các tính năng và kết nối mới thông qua việc gắn các card vào.

Tuy nhiên, khe cắm ISA đã dần bị loại bỏ và thay thế bởi các giao diện và khe cắm mới hơn như PCI và PCIe vì chúng hỗ trợ tốc độ truyền dữ liệu cao hơn và tương thích tốt hơn với các linh kiện mới.

Khe cắm ISA (Industry Standard Architecture), là một loại khe cắm trên Mainboard của máy tính dùng để gắn các card mở rộng như card âm thanh, card mạng, hoặc các card I/O khác.

Khe cắm PCI

Khe cắm PCI, viết tắt của "Peripheral Component Interconnect", được thiết kế để thay thế khe cắm ISA cũ, PCI đã trở thành chuẩn kết nối phổ biến trong suốt những năm 1990 và đầu 2000.

Khi một card PCI được gắn vào khe cắm, nó sẽ tự động cấu hình và trao đổi dữ liệu với CPU cùng các linh kiện khác thông qua bus PCI. Hệ thống bus này được thiết kế để hoạt động với tốc độ cao, đảm bảo truyền tải dữ liệu một cách nhanh chóng và hiệu quả.

PCI được gắn vào khe cắm, nó sẽ tự động cấu hình và trao đổi dữ liệu với CPU cùng các linh kiện khác thông qua bus PCI.

Khe cắm PCI Express

Được phát triển nhằm nâng cấp cũ, PCIe đã mang đến sự nâng cấp đáng kể về tốc độ truyền dữ liệu và hiệu năng. PCIe được chia thành các phiên bản khác nhau, biểu thị tốc độ truyền dữ liệu tối đa của chúng. Ví dụ, PCIe 3.0 và PCIe 4.0 có tốc độ truyền dữ liệu lần lượt là 8 GT/s (gigatransfers per second) và 16 GT/s. Điều này giúp máy tính đáp ứng nhanh chóng với các yêu cầu xử lý tác vụ nặng và truyền dữ liệu lớn.

Khe cắm PCIe là một tiêu chuẩn kết nối cao cấp trên Mainboard dùng để gắn các card mở rộng. Nó cung cấp tốc độ truyền dữ liệu và hiệu năng cao hơn so với các tiêu chuẩn trước đó, giúp máy tính làm việc mượt mà và hiệu quả khi sử dụng các thiết bị ngoại vi yêu cầu tốc độ cao. 

Khe cắm PCIe là một tiêu chuẩn kết nối cao cấp trên Mainboard dùng để gắn các card mở rộng.

Điểm khác biệt giữa Mainboard trên Laptop và PC

Mainboard trên laptop và PC có những điểm khác biệt quan trọng do đặc thù của hai loại máy tính này. Mỗi loại Mainboard được thiết kế để phù hợp với kích thước, hiệu năng và tính di động của từng thiết bị.

Một điểm khác biệt đáng chú ý là kích thước. Mainboard trong laptop thường nhỏ hơn so với Mainboard trong PC để phù hợp với không gian hạn chế trong laptop. Điều này yêu cầu sự tối ưu hóa về cấu trúc và việc sắp xếp các linh kiện sao cho hợp lý.

Ngoài ra, Mainboard laptop thường tích hợp nhiều tính năng để tiết kiệm không gian và tạo sự thuận tiện cho người dùng di động. Chẳng hạn, nhiều Mainboard laptop tích hợp sẵn card âm thanh và card mạng Wi-Fi để giảm kích thước và trọng lượng tổng thể của máy.

Điểm khác biệt giữa Mainboard trên Laptop và PC

Trái lại, Mainboard trên PC thường có khả năng mở rộng cao hơn. PC có thể dễ dàng thêm vào các card đồ họa, card âm thanh hoặc card mạng để nâng cấp hiệu suất hoặc tích hợp tính năng đặc biệt. Trong khi đó, laptop thường hạn chế về khả năng nâng cấp do không gian hạn chế.

Sự khác biệt về cấu trúc và kích thước cũng ảnh hưởng đến việc thay đổi và sửa chữa. Mainboard laptop rất khó thay thế do cấu trúc gắn chặt với vỏ máy. Trong khi đó, Mainboard PC có thể dễ dàng thay thế do không gian rộng và cấu trúc linh hoạt.

Các lưu ý khi chọn mua Mainboard

Lựa chọn Socket phù hợp với CPU

Khi lựa chọn mua Mainboard, có một số lưu ý quan trọng mà bạn nên xem xét để đảm bảo sự tương thích và hiệu quả của hệ thống máy tính. Một trong những điểm quan trọng đó là lựa chọn socket phù hợp với CPU.

Socket là một kết nối vật lý trên Mainboard được thiết kế để gắn CPU. Mỗi dòng CPU thường sử dụng một loại socket cụ thể, và điều này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng kết nối và tương thích của Mainboard với CPU. Khi chọn mua Mainboard, bạn cần đảm bảo rằng socket trên Mainboard phù hợp với loại CPU mà bạn định sử dụng.

Nếu bạn muốn nâng cấp CPU trong tương lai, hãy lựa chọn Mainboard có socket tương thích với các loại CPU mới hơn. Việc này giúp bạn dễ dàng nâng cấp hệ thống mà không cần thay đổi toàn bộ Mainboard. Ngoài socket, bạn cũng nên xem xét các yếu tố khác như hỗ trợ RAM, khe cắm mở rộng và tích hợp các chức năng khác như âm thanh và mạng

Xem xét bo mạch trên laptop

Bo mạch trên laptop, còn được gọi là Mainboard laptop, là bộ phận cốt lõi của máy tính xách tay, kết nối tất cả các linh kiện khác lại với nhau. Khi chọn mua Mainboard, bạn cần đảm bảo rằng bo mạch này tương thích với kiểu máy tính xách tay của bạn.

Trước hết, hãy kiểm tra kích thước của bo mạch để đảm bảo nó phù hợp với kích thước laptop hay không. Bạn cũng nên xem xét về các cổng kết nối và khe cắm mở rộng có sẵn trên bo mạch, để đảm bảo rằng bạn có thể kết nối các thiết bị ngoại vi mà bạn cần.

Xem xét bo mạch trên laptop

Hi vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về Mainboard hay còn được gọi là bảng mạch chủ, từ đó có thể giúp bạn có những lựa chọn phù hợp để cài đặt cho chiếc Mainboard của mình. Hãy share nếu thấy hay và đừng quên thường xuyên theo dõi di động mới để có thêm nhiều bài viết trong tương lai nhé. Mọi chi tiết tham khảo quý khách có thể liên hệ qua số Hotline 1900 0220 hoặc ghé trực tiếp các showroom Di Động Mới tại TPHCM nhé!

Xem thêm:

• Root là gì? Có nên root máy không? Lợi ích và tác hại khi root máy
• Mã PIN là gì? Các loại mã pin trên di động, cách xử lý khi quên mã pin